Proeftuin Ruwaard

Anders denken, doen en organiseren breidt uit

Proeftuin Ruwaard experimenteert met anders denken, doen en organiseren in de Osse wijk Ruwaard. Met als doel het geleerde niet alleen in te zetten in de wijk zelf, maar ook daarbuiten. Dit jaar kreeg dit doel vorm door uitbreiding van de succesvolle samenwerkwijze naar andere wijken in Oss.

Sinds 2015 begeleidt Robuust het samenwerkingsproces tussen en met de dertien aangesloten partijen en wijkbewoners. De belangstelling naar de geleerde lessen in de proeftuin was al groot, maar steeg in 2018 nog verder. Mede door de start van het werken vanuit één gezamenlijk wijkbudget. In diverse andere gebieden voerden wij een verkennend gesprek om de ‘Proeftuin Ruwaard aanpak’ onder onze begeleiding te vertalen naar de betreffende regio.

Lees verder over Proeftuin Ruwaard door naar beneden te scrollen.

Het jaar 2018 in beeld

Proeftuin Ruwaard bouwde in 2018 voort op eerder geleerde lessen. De samenwerking verstevigde, de initiatieven breidden steeds verder uit en effecten werden beter zichtbaar. Zo verscheen het rapport over de maatschappelijke effecten van Ons Huis van de Wijk, het rapport over de effecten van de Samenwerkwijze en publiceerde de proeftuin de leergeschiedenis ‘Groot denken, klein beginnen’.

VWS benoemde de proeftuin als goed voorbeeld in haar actieplan: Ont(Regel) de Zorg, dat draait om het verminderen van de regeldruk die zorgprofessionals en cliënten ervaren. Nieuwe initiatieven kregen vorm, zoals het beter laten aansluiten van huisartsenzorg op de zorgbehoefte van Turkse vrouwen en het herkennen van en omgaan met laaggeletterdheid. Ook werd de veranderende rol van het programmateam – en daarmee ook van Robuust – steeds beter zichtbaar. De eerste stappen naar de overdracht van het programmamanagement naar de samenwerkende partijen werden gezet in de bijeenkomst ‘Van programmateam naar managers als wijkondersteuningsteam’.

Succesvolle Osse maatwerkaanpak breidt uit

In de wijk Ruwaard in Oss werken bewoners, professionals, managers en bestuurders sinds een aantal jaar écht samen vanuit de vraag van wijkbewoners. Met als resultaat: een wijkbewoner die beter in zijn vel zit en een professional die weer kan doen waar hij goed in is. Daarbovenop blijkt uit een steekproef van veertig casussen dat de gemiddelde kosten dalen. Niet vreemd dus dat de werkwijze wordt uitgebreid naar andere delen van Oss. Tijd om te ontdekken wat de werkwijze inhoudt en wat de effecten zijn.

‘Anders denken, doen en organiseren.’ Het is 2015 wanneer bestuurders van diverse organisaties in de wijk Ruwaard dit gezamenlijk voornemen. Met als doel een vitale wijk waar wijkbewoners tegen lagere kosten een betere (positieve) gezondheid ervaren. Proeftuin Ruwaard wordt geboren. Het eerste wat partijen samen gaan doen, is de individuele vragen van wijkbewoners gezamenlijk beter beantwoorden.

Osse samenwerkwijze voor maatwerk

Deze unieke aanpak start bij een multidisciplinair overleg mét de wijkbewoner. Of eigenlijk bij de organisatie daarvan; want de wijkbewoner bepaalt zelf, in overleg met de professional wie er bij hem thuis aan tafel komt. Aan de hand van de drie vragen ‘Wat wil ik? Wat kan ik? En wat heb ik nodig?’ formuleert de wijkbewoner samen met zijn netwerk en de betrokken professionals zijn oplossing, alsof er geen belemmeringen zijn. Gezamenlijk nemen zij een besluit over de beste oplossing en voeren deze binnen zes weken uit. Het is een oplossingsgerichte aanpak: een goede woonplek, financiële rust, de mogelijkheid om relaties aan te gaan en een zinvolle daginvulling zorgen ervoor dat mensen in veel gevallen zelf weer oplossingen kunnen organiseren.

Hoger welbevinden én lagere kosten

En die methode werkt. Van de ruim 300 casussen die inmiddels volgens de Osse samenwerkwijze zijn opgepakt, zijn diverse casussen geanalyseerd. Deze zogenaamde micro-analyses laten zien dat de samenwerkwijze een duurzaam positief effect heeft op zowel het welbevinden van wijkbewoners als de maatschappelijke kosten in verschillende domeinen. Het welbevinden van ondervraagden stijgt gemiddeld van een 3,5 naar een 8,3 en op langere termijn zelfs naar een 8,5. Bij bestaande casussen dalen de kosten. Bij nieuwe casussen liggen deze wel hoger, omdat er voorheen nog geen zorg of ondersteuning werd geboden. De analyses laten wel zien dat door vroegtijdig (relatief goedkopere) zorg en ondersteuning in te zetten, hogere maatschappelijke kosten worden bespaard.

Verbreding in Oss

De aanpak blijft ook in de rest van de gemeente niet onopgemerkt. In 2018 komt van zowel wijkbewoners als professionals uit andere wijken de vraag om ook op deze manier te mogen gaan werken. Bestuurders van de gemeente en betrokken aanbieders geven hier in september van dat jaar gehoor aan. De bedoeling is dat de verspreiding van deze werkwijze op een natuurlijke manier (organisch) gaat verlopen. Professionals die buiten Ruwaard met de nieuwe werkwijze aan de slag willen, krijgen daarbij hulp van een ‘aanjager’. Per wijk wordt samen met professionals en wijkbewoners gekeken welke stappen nodig zijn. De proeftuin nodigt daarbij organisaties die nog niet officieel deelnemer zijn, maar wel willen en kunnen bijdragen aan de aanpak uit om mee te doen.

Proeftuin Ruwaard

Inmiddels is deze vorm van ‘anders denken, doen en organiseren’ slechts een onderdeel van de stappen die worden gezet binnen Proeftuin Ruwaard. Niet alleen is er in de samenwerking veel aandacht voor preventie en collectieve vraagstukken, ook experimenteren de partijen sinds 1 januari 2018 met één wijkbudget voor Wmo en welzijn. Het doel is om de geldstromen voor zorg en ondersteuning aan te laten sluiten op de behoeften van wijkbewoners.

Proeftuin Ruwaard bestaat uit: BrabantWonen, BrabantZorg, Gemeente Oss, GGD, GGZ Oost Brabant, Interzorg, JIJ! Advies en coaching, Ons Welzijn, Pantein, Sport Educatie Centrum, UniK en zorgverzekeraars CZ en VGZ. Robuust levert als onafhankelijke partij het programmamanagement.

Zelf ervaren hoe de proeftuin anders denkt, doet en organiseert? Meld u dan aan voor een werkbezoek.

13.000 wijkbewoners, 13 organisaties en 1 wijkbudget: zo pakt Proeftuin Ruwaard het aan

De stijgende zorgvraag in de toekomst opvangen door te werken vanuit één gezamenlijk wijkbudget. Proeftuin Ruwaard experimenteert sinds begin 2018 met deze aanpak. We nemen een kijkje achter de schermen. Hoe pakt de proeftuin dit precies aan? En binnen welke kaders?

De aanpak

De samenwerkende partijen van Proeftuin Ruwaard willen samen méér mensen beter helpen en experimenteren daarom met een gezamenlijk budget. Proeftuin Ruwaard koos voor een aanpak waarbij de gemeente Oss vanaf begin 2018 vijf jaar lang een subsidie geeft uit de Wmo-middelen aan de deelnemende organisaties. De partijen stoppen het geld in de pot van de proeftuin en komen er vervolgens niet meer aan. De partijen bepalen vervolgens samen hoe het geld wordt uitgegeven. Of nog concreter; de professionals in de wijk. Daarbij is de vraag vanuit de wijkbewoner het uitgangspunt in plaats van de diensten of producten van de diverse aanbieders. De deelnemende partijen hebben afgesproken dat ze de komende jaren met het vaste budget uit gaan komen. De ‘prikkel’ ligt dus niet langer bij productie, maar bij kwaliteit en passende zorg voor zoveel mogelijk mensen die deze zorg nodig hebben. Een verschuiving die past bij het ‘anders denken, doen en organiseren’ van het samenwerkingsverband.

In de praktijk

Via de Osse samenwerkwijze kijken professionals samen met de wijkbewoner wat hij kan, wil en nodig heeft. Dit gebeurt vanuit de ‘white-label-gedachte’: welke organisatie de zorg levert maakt voor de inwoner niet uit, als het maar de juiste zorg is. De partijen hebben met elkaar afgesproken dat zij bij het leveren van zorg uitgaan van de eigen financiële ruimte. Op deze manier proberen zij te voorkomen dat zij meer geld uitgeven dan er beschikbaar is in het wijkbudget. Kan maar één organisatie de benodigde zorg leveren, bijvoorbeeld door specifieke kennis of competenties, dan overleggen managers of bestuurders met elkaar hoe zij dit financieel mogelijk gaan maken. Kunnen meerdere partijen de zorg leveren, dan kijkt de proeftuin welke organisatie(s) nog ruimte hebben. Op dit moment experimenteren partijen of deze werkwijze werkbaar is en of hiermee de leefbaarheid en vitaliteit van de inwoners uit Ruwaard worden vergroot.

Ontwikkeling ‘nieuwe vormen van zorg’

Vanuit demografische ontwikkelingen is de verwachting dat de zorgvraag, zowel landelijk als in de wijk Ruwaard, de komende jaren zal blijven stijgen. Dit terwijl het wijkbudget voor zorg en ondersteuning voor vijf jaar is vastgezet. Het is dus belangrijk dat de samenwerkende partijen van Proeftuin Ruwaard nieuwe vormen van zorg ontwikkelen. Partijen werken binnen het experiment dan ook samen aan het organiseren van collectieve vormen van ondersteuning, de inzet van ervaringsdeskundigheid, nieuwe vormen van dagbesteding en meer preventie. Steeds vaker wordt gekeken hoe hulpvragen preventief en collectief kunnen worden ingevuld. Alleen als het noodzakelijk is, wordt individuele zorg geleverd en er wordt zoveel mogelijk samen met de wijkbewoner, zijn netwerk en andere mensen in de wijk samengewerkt. De bedoeling is dat uiteindelijk meer wijkbewoners de nodige zorg kunnen krijgen betaald vanuit hetzelfde budget.

De eerste resultaten

In 2019 vindt een analyse plaats van de resultaten uit 2018 van het werken met het wijkbudget. Ook richten de partijen een gezamenlijk dashboard in, waarmee ze binnenkort maandelijks kunnen zien hoe de besteding van het wijkbudget eruitziet. Tegelijkertijd gaan de partijen gezamenlijk meten en periodiek kijken naar de uitkomsten van het experiment voor de wijk.